Jeże to małe ssaki, które zapadają w sen zimowy na okres około pięciu miesięcy. Hibernacja rozpoczyna się zwykle na przełomie listopada i grudnia, gdy temperatura spada poniżej 15°C. To naturalny proces, który pomaga im przetrwać trudne warunki zimowe. Aby przeżyć zimę, jeż musi ważyć minimum 700 gramów. Bez odpowiedniej masy tłuszczowej może nie przetrwać okresu hibernacji.
Najważniejsze informacje:- Hibernacja trwa od listopada/grudnia do końca kwietnia
- Jeże muszą zgromadzić odpowiednią ilość tłuszczu przed zimą
- Zwierzęta wybierają kryjówki w stosach liści, norkach pod korzeniami lub spróchniałych pniach
- Podczas hibernacji metabolizm jeży znacznie zwalnia
- Mogą się sporadycznie budzić, by się napić lub zjeść
- Obecność jeża zimą może świadczyć o jego złym stanie zdrowia lub braku odpowiedniego schronienia
Kiedy jeże zaczynają zimować?
Jeże rozpoczynają swój sen zimowy wraz z nadejściem pierwszych chłodów, najczęściej na przełomie listopada i grudnia. To właśnie wtedy temperatura powietrza spada poniżej 15°C, co stanowi sygnał dla tych małych ssaków do rozpoczęcia hibernacji. Ten naturalny proces pozwala im przetrwać najtrudniejszy okres w roku.
Hibernacja jeży trwa około pięciu miesięcy, zazwyczaj do końca kwietnia następnego roku. W tym czasie zwierzęta pozostają w swoich kryjówkach, choć mogą się sporadycznie wybudzać. Ich organizm przechodzi w stan głębokiego spowolnienia metabolicznego.
| Miesiąc | Temperatura | Zachowanie jeży |
|---|---|---|
| Październik | 10-15°C | Intensywne żerowanie |
| Listopad | 5-10°C | Przygotowanie do hibernacji |
| Grudzień-Marzec | poniżej 5°C | Głęboka hibernacja |
| Kwiecień | 10-15°C | Wybudzanie się |
Gdzie jeże wybierają schronienie na zimę?
Jeże zimują w starannie wybranych miejscach, które zapewniają im odpowiednią ochronę przed zimnem i drapieżnikami. Najczęściej wybierają miejsca suche i osłonięte od wiatru. Ich naturalne kryjówki znajdują się głównie w zaroślach i gęstych krzewach.
- Norki pod korzeniami drzew
- Sterty liści i gałęzi
- Spróchniałe pnie
- Kompostowniki ogrodowe
- Naturalne zagłębienia terenu
Przed rozpoczęciem snu zimowego, jeże starannie wyściełają swoje gniazda suchymi liśćmi i mchem. Tworzą w ten sposób ciepłą, izolującą warstwę ochronną.
Wnętrze gniazda ma kształt kopuły i jest wystarczająco przestronne, by zwierzę mogło się swobodnie obrócić. Jeże często wykorzystują również materiały znalezione w ogrodach, takie jak skrawki papieru czy siano.
Czytaj więcej: Jak zimować pelargonie aby przetrwały do wiosny: skuteczne sposoby
Jak jeże przygotowują się do hibernacji?
Przed zimą jeże intensywnie żerują, by zgromadzić zapasy tłuszczu. W tym okresie potrafią zwiększyć swoją masę ciała nawet dwukrotnie.
Ich organizm przechodzi szereg zmian fizjologicznych przygotowujących do hibernacji. Metabolizm zaczyna się stopniowo spowalniać, a temperatura ciała obniża.
Co jedzą jeże przed zimą? Głównie owady, ślimaki i dżdżownice. Zwiększają także spożycie pokarmów bogatych w tłuszcze.
Co się dzieje z organizmem jeża podczas snu zimowego?
Podczas zimowania temperatura ciała jeża spada z około 35°C do zaledwie 4°C. Ich serce bije znacznie wolniej, a oddech staje się płytki i nieregularny. Wszystkie procesy życiowe ulegają znacznemu spowolnieniu.
W stanie hibernacji organizm jeża zużywa minimalne ilości energii. Tętno spada z około 180 do zaledwie 20 uderzeń na minutę. Metabolizm pracuje na najniższych obrotach.
Podczas zimowego snu jeże mogą się wybudzać co kilka tygodni. Okresy przebudzenia trwają zazwyczaj kilka godzin.
- Spadek temperatury ciała do 4°C
- Spowolnienie akcji serca do 20 uderzeń/min
- Zmniejszenie częstotliwości oddechów
- Minimalizacja procesów metabolicznych
Czy jeże budzą się w trakcie zimy?
Czy jeże śpią w zimie nieprzerwanie? Nie zawsze. Mogą się wybudzać podczas cieplejszych dni. Głównym powodem przebudzeń jest potrzeba uzupełnienia płynów.
Wybudzenia występują też przy zbyt wysokiej temperaturze otoczenia. Jeże mogą wtedy zmienić lokalizację gniazda.
Podczas krótkich przebudzeń zwierzęta zazwyczaj nie opuszczają gniazda. Jeśli jednak wyjdą, zwykle pozostają w jego pobliżu. Szybko wracają do stanu hibernacji.
Jak pomóc jeżom bezpiecznie przezimować?
Jak pomóc jeżom zimą? Najważniejsze jest zapewnienie im bezpiecznych miejsc do hibernacji. Można zostawić w ogrodzie kopce liści i gałęzi.
Warto też stworzyć specjalne domki dla jeży. Należy je umieścić w zacisznym, osłoniętym miejscu.
Przed hibernacją można pomóc jeżom przetrwać zimę, zostawiając wysokobiałkowy pokarm. Najlepiej sprawdzą się karma dla kotów, gotowane jajka czy dżdżownice.
| Bezpieczne praktyki | Szkodliwe praktyki |
|---|---|
| Zostawianie stert liści | Używanie chemicznych środków ochrony roślin |
| Budowa domków dla jeży | Spalanie liści i gałęzi |
| Naturalne dokarmianie | Wygrabianie wszystkich liści |
Jakie są oznaki problemów z hibernacją?
Jeż aktywny zimą to sygnał alarmowy. Może to oznaczać, że zwierzę jest chore lub nie zgromadziło wystarczających zapasów tłuszczu. Widok jeża w śniegu powinien nas zaniepokoić.
Zbyt mała waga przed hibernacją stanowi poważne zagrożenie. Jeże ważące poniżej 700 gramów mogą nie przetrwać zimy. Osłabione osobniki często wychodzą z kryjówek w poszukiwaniu pożywienia.
W przypadku znalezienia aktywnego jeża zimą należy skontaktować się z najbliższym ośrodkiem rehabilitacji zwierząt. Do czasu przekazania zwierzęcia specjalistom trzeba zapewnić mu ciepłe schronienie.
Co powinieneś wiedzieć o zimowaniu jeży?
Jeże rozpoczynają hibernację późną jesienią, gdy temperatura spada poniżej 15°C, i śpią do końca kwietnia. Aby bezpiecznie przetrwać ten okres, muszą ważyć minimum 700 gramów i znaleźć odpowiednie schronienie. Naturalne kryjówki, takie jak sterty liści czy norki pod korzeniami, zapewniają im ochronę przed mrozem i drapieżnikami.
Podczas zimowego snu organizm jeża przechodzi dramatyczne zmiany - temperatura ciała spada do 4°C, a serce bije zaledwie 20 razy na minutę. Zwierzęta mogą się sporadycznie wybudzać, głównie by uzupełnić płyny. Aktywny jeż zimą to sygnał alarmowy, sugerujący problemy zdrowotne lub niedostateczne przygotowanie do hibernacji.
Możemy pomóc jeżom przetrwać zimę, zostawiając w ogrodzie naturalne kryjówki z liści i gałęzi oraz unikając stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Jesienią warto też wspomóc je odpowiednim pokarmem, który pomoże im zgromadzić niezbędne zapasy tłuszczu przed hibernacją.
