Kleszcze to niezwykle wytrzymałe pajęczaki, które nie zapadają w sen zimowy. W Polsce dominuje kleszcz pospolity (Ixodes ricinus), spotykany w całym kraju. Te małe pajęczaki potrafią przetrwać zimę, chowając się w ściółce, pod liśćmi czy w szczelinach drzew. Stają się aktywne już przy temperaturze 7-9°C, co oznacza, że możemy je spotkać nawet podczas łagodnych zim.
Najważniejsze informacje:- Kleszcze nie hibernują, tylko obniżają swoją aktywność zimą
- Są aktywne przy temperaturach powyżej 7-9°C
- Przeżywają zimę w ściółce leśnej i szczelinach drzew
- Od lutego do marca szczególnie aktywny jest kleszcz łąkowy
- Zmiany klimatu wydłużają okres aktywności kleszczy
- Ryzyko ukąszenia istnieje przez cały rok
- Długotrwałe mrozy poniżej -10°C mogą zmniejszyć populację kleszczy
Czy kleszcze naprawdę hibernują zimą?
Kleszcze zimą nie zapadają w sen zimowy, jak powszechnie się uważa. Gdzie zimują kleszcze? Pozostają aktywne przez cały rok, jedynie zwalniając swój metabolizm. Te małe pajęczaki potrafią dostosować się do niskich temperatur, znajdując odpowiednie schronienie.
Aktywność kleszczy zimą zależy głównie od temperatury otoczenia. Mogą przetrwać nawet surowe zimy, chroniąc się w odpowiednich miejscach. Jak przetrwają kleszcze zimę? Wykorzystują naturalne izolatory ciepła, takie jak ściółka leśna czy szczeliny w korze drzew.
- Aktywność metaboliczna spada, ale nie zatrzymuje się całkowicie
- Potrafią przetrwać temperatury poniżej zera
- Mogą żerować nawet podczas cieplejszych dni zimowych
- Ich aktywność wzrasta już przy 7-9°C
Temperatura kluczowa dla przetrwania kleszczy zimą
Czy kleszcze hibernują przy niskich temperaturach? Nie - stają się aktywne już przy 7-9°C. To oznacza, że podczas łagodnych zim mogą żerować praktycznie bez przerwy.
| Temperatura | Poziom aktywności |
|---|---|
| Powyżej 9°C | Pełna aktywność |
| 7-9°C | Umiarkowana aktywność |
| 0-7°C | Ograniczona aktywność |
| Poniżej 0°C | Minimalna aktywność |
Długotrwałe mrozy poniżej -10°C mogą znacząco zmniejszyć populację kleszczy. Jednak w polskich warunkach klimatycznych rzadko występują tak długie okresy mrozów.
Czytaj więcej: Czy oleander może zimować w ogrodzie - Poznaj skuteczne sposoby ochrony
Naturalne kryjówki kleszczy podczas zimy
Gdzie są kleszcze w zimie? Najczęściej ukrywają się w ściółce leśnej i pod opadłymi liśćmi. Te naturalne izolatory zapewniają im ochronę przed mrozem.
Kleszcze zimą wykorzystują również szczeliny w korze drzew i przestrzenie pod mchem. To właśnie tam znajdują idealne warunki do przetrwania.
- Ściółka leśna i warstwa opadłych liści
- Szczeliny w korze drzew
- Przestrzenie pod mchem i porostami
- Nory małych ssaków
- Zagłębienia terenu pokryte roślinnością
W ściółce leśnej kleszcze zimują nawet na głębokości 5 cm. Ta warstwa zapewnia im stałą temperaturę i wilgotność. Głębsze warstwy chronią je skutecznie przed mrozem.
Rola małych ssaków w zimowaniu kleszczy
Małe ssaki leśne stanowią dla kleszczy nie tylko źródło pożywienia, ale też transport. Gryzonie, takie jak myszy i nornice, są aktywnymi żywicielami przez cały rok. Aktywność kleszczy zimą jest ściśle powiązana z obecnością tych małych ssaków.
Kleszcze potrafią przetrwać zimę żerując na gryzoniach w ich norach. Temperatura w norach jest wyższa niż na powierzchni. Te małe ssaki zapewniają kleszczom idealne warunki do przetrwania.
Sposób żerowania zimą nie różni się od letniego. Kleszcze wciąż potrzebują krwi do przetrwania i rozwoju.
Wpływ zmian klimatu na zimowanie kleszczy
Łagodniejsze zimy sprzyjają przetrwaniu kleszczy. Okresy aktywności tych pajęczaków znacząco się wydłużają.
Wzrost średnich temperatur zimowych zwiększa szanse na przeżycie kleszczy. Gdzie zimują kleszcze w czasie łagodnych zim? Praktycznie wszędzie, gdzie znajdą odpowiednie schronienie.
Zmiany klimatyczne sprawiają, że kleszcze stają się aktywne przez większą część roku. Ich populacja systematycznie rośnie.
Wyższe temperatury zimowe zwiększają szanse przeżycia wszystkich stadiów rozwojowych kleszczy. Łagodne zimy oznaczają więcej aktywnych kleszczy wiosną. Aktywność kleszczy zimą staje się coraz bardziej zauważalna.
Zimowa aktywność różnych gatunków kleszczy
Kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) dominuje w polskich lasach przez cały rok. Gdzie zimują kleszcze tego gatunku? Najczęściej w ściółce leśnej i szczelinach kory. Ich aktywność wzrasta już przy temperaturach powyżej 5°C.
Kleszcze zimą tego gatunku potrafią przetrwać nawet silne mrozy. Wykorzystują naturalne izolatory ciepła. Ich populacja koncentruje się w miejscach, gdzie występują małe ssaki.
Kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus) jest szczególnie aktywny od lutego do marca. Jest bardziej odporny na niskie temperatury niż kleszcz pospolity.
Ten gatunek preferuje tereny otwarte i łąki. Aktywność kleszczy zimą tego gatunku jest znacznie wyższa niż u kleszcza pospolitego.
| Cecha | Kleszcz pospolity | Kleszcz łąkowy |
|---|---|---|
| Główne miejsce zimowania | Ściółka leśna | Trawy i zarośla |
| Minimalna temperatura aktywności | 7-9°C | 5-7°C |
| Szczyt aktywności zimowej | Ciepłe dni | Luty-marzec |
Jak chronić się przed kleszczami zimą?
- Noś odpowiednią odzież zakrywającą ciało
- Stosuj środki odstraszające kleszcze
- Unikaj wysokich traw i zarośli
- Sprawdzaj ubranie i ciało po spacerze
- Zabezpiecz zwierzęta domowe preparatami przeciwkleszczowymi
- Wybieraj przetarte szlaki podczas spacerów
Jak chronić się przed kleszczami zimą? Stosuj sprawdzone repelenty. Pamiętaj o dokładnym sprawdzaniu ciała po powrocie z zewnątrz.
Miejsca wysokiego ryzyka to przede wszystkim obszary zalesione i łąki. Szczególną ostrożność zachowaj podczas cieplejszych dni zimowych.
Pierwsza pomoc przy ukąszeniu kleszcza zimą
Ukąszenie kleszcza wymaga szybkiej reakcji. Usuń go specjalnym przyrządem lub pęsetą, chwytając jak najbliżej skóry. Po usunięciu zdezynfekuj miejsce ukąszenia.
Obserwuj miejsce ukąszenia przez kolejne dni. Zwróć uwagę na pojawienie się rumienia lub innych niepokojących objawów. W razie wątpliwości skonsultuj się z lekarzem.
Miejsce ukąszenia wymaga stałej obserwacji przez minimum 30 dni. Zapisz datę ukąszenia, aby móc precyzyjnie określić czas wystąpienia ewentualnych objawów.
Co musisz wiedzieć o kleszczach zimą?
Kleszcze zimą pozostają groźne, wbrew powszechnym przekonaniom o ich hibernacji. Te małe pajęczaki potrafią przetrwać nawet podczas mroźnych miesięcy, ukrywając się w ściółce leśnej, szczelinach drzew czy żerując na małych ssakach. Stają się aktywne już przy temperaturze 7-9°C, co przy obecnych zmianach klimatycznych zdarza się coraz częściej.
Szczególną uwagę należy zwrócić na dwa dominujące gatunki: kleszcza pospolitego i łąkowego. Gdzie zimują kleszcze tych gatunków? Najczęściej w naturalnych kryjówkach blisko ziemi, gdzie temperatura jest stabilna. Kleszcz łąkowy wykazuje nawet większą odporność na niskie temperatury, będąc aktywnym już od lutego.
Ochrona przed kleszczami powinna być stosowana przez cały rok. Regularne sprawdzanie ciała po spacerach, noszenie odpowiedniej odzieży i stosowanie repelentów to podstawowe zasady bezpieczeństwa. Pamiętajmy, że aktywność kleszczy zimą może być mniejsza, ale ryzyko ukąszenia wciąż istnieje, szczególnie podczas cieplejszych dni.
