Dżdżownica rozmnażanie to fascynujący proces, w którym te pożyteczne stworzenia rozmnażają się na różne sposoby. Dżdżownice mogą rozmnażać się bezpłciowo poprzez podział swojego ciała na dwie lub więcej części, z których każda może odrosnąć w osobną dżdżownicę. Mogą też rozmnażać się płciowo, składając zapłodnione jaja w specjalnych kokonach. Z jaj tych wylęgają się larwy przypominające maleńkie dżdżownice, które dojrzewają i same zaczynają się rozmnażać. W ten sposób z jednej dżdżownicy może powstać w krótkim czasie cała kolonia! W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej tym fascynującym procesom.
Kluczowe wnioski:
- Dżdżownice mogą się rozmnażać na dwa sposoby - bezpłciowo i płciowo.
- Bezpłciowe rozmnażanie polega na podziale ciała dżdżownicy na dwie lub więcej części.
- Przy rozmnażaniu płciowym dżdżownice składają zapłodnione jaja w kokonach.
- Z jaj wylęgają się larwy, które dojrzewają w małe dżdżownice.
- Z jednej dżdżownicy w krótkim czasie może powstać cała kolonia.
Dżdżownice rozmnażają się przez podział
Jednym z najciekawszych sposobów rozmnażania się dżdżownic jest rozmnażanie bezpłciowe poprzez podział ciała. Otóż dżdżownica jest w stanie sama się "przeciąć" na dwie części! Zazwyczaj dzieje się w miejscu pomiędzy 7. a 8. segmentem jej ciała.
Następnie z obu tych części wyrastają brakujące narządy i powstają dwie osobne, w pełni rozwinięte dżdżownice. Co ciekawe, jeśli odcięta zostanie większa część ciała, to szybciej regeneruje się część mniejsza. To dlatego, że musi wykształcić więcej nowych narządów i segmentów ciała.
Podział jest możliwy dzięki specjalnym komórkom rozrodczym, które znajdują się w ciele dżdżownicy. Gdy dochodzi do samopodzielnego przecięcia, każda z nowych dżdżownic dostaje swoją porcję tych komórek, z których potem wykształcają się jej organy.
Rozmnażanie przez podział jest bardzo efektywne i pozwala dżdżownicom zwiększać swoją populację nawet do 60 osobników rocznie z jednej dżdżownicy!
Ile razy dżdżownica może się podzielić?
Dżdżownice teoretycznie mogą podzielić się na dwie części wiele razy w swoim życiu. Jednak w praktyce rzadko kiedy dzielą się więcej niż 3-4 razy. Im starsza dżdżownica, tym rzadziej dochodzi u niej do procesu samopodziału.
Ma to związek ze stopniowym wyczerpywaniem puli komórek rozrodczych, które są niezbędne do regeneracji ciała. Dlatego młodsze osobniki częściej wykorzystują tę metodę rozmnażania niż starsze dżdżownice.
Dżdżownice tworzą kokony zawierające jaja
Drugą metodą rozmnażania się dżdżownic jest rozmnażanie płciowe z udziałem dwóch osobników. Ponieważ dżdżownice są hermafrodytami, każda z nich posiada zarówno męskie, jak i żeńskie narządy rozrodcze.
Aby się rozmnożyć, dwie dojrzałe płciowo dżdżownice owijają się ciasno swoimi ciałami i wymieniają plemniki. Następnie w ciele każdej z nich zapładniane są komórki jajowe, z których powstają zarodki.
Zapłodnione jaja przemieszczają się następnie do specjalnych gruczołów śluzowych w ciele dżdżownicy. Tam dżdżownica produkuje śluzową wydzielinę, którą otacza grupy jaj, tworząc rodzaj małych kokonów.
Liczba takich torebek może dochodzić nawet do kilkunastu na raz. Następnie dżdżownica wydobywa je na zewnątrz na szypułkach, czekając aż jaja się rozwiną i wyklują małe larwy.
| Liczba jaj w kokonie | 1-20 sztuk |
| Czas inkubacji jaj | 2-3 tygodnie |
Dżdżownice składają jaja, z których wylęgają się młode
Z każdego zapłodnionego jajka w kokonie po około 2-3 tygodniach wylęga się młoda larwa dżdżownicy. Ma ona bardzo proste budowę - jest białawej barwy i nie posiada jeszcze typowych dla dżdżownic segmentów.
Jednak bardzo szybko się rozwija. W ciągu kilku dni od wyklucia, młode osobniki intensywnie żerują, rosną i wykształcają kolejne organy. Już po około 60 dniach osiągają dojrzałość płciową i mogą brać udział w dalszym rozmnażaniu.
Taka szybka ścieżka rozwoju sprawia, że populacja dżdżownic rozrasta się w lawinowym tempie. Dlatego z jednej dżdżownicy może powstać nawet 1500 potomków w ciągu roku!
Ile razy dżdżownica składa jaja w swoim życiu?
Większość gatunków dżdżownic składa jaja tylko raz w życiu w sezonie rozrodczym na wiosnę. Jednak są też gatunki, które mogą produkować kokony z jajami nawet kilka razy w roku w dogodnych warunkach (dużo pożywienia, odpowiednia wilgotność i temperatura).
Największą aktywność rozrodczą obserwuje się u młodych dżdżownic, u których produkcja jaj z czasem słabnie. Dlatego kluczowe dla podtrzymania populacji jest regularne pojawianie się nowych osobników poprzez rozmnażanie.
Dżdżownice są hermafrodytyczne i zapładniają się nawzajem
Specyficzną cechą dżdżownic jest to, że są one hermafrodytami. Oznacza to, że każda dorosła dżdżownica posiada zarówno męskie, jak i żeńskie narządy płciowe.
Dzięki temu osobniki mogą pełnić zarówno rolę samca, jak i samicy. Aby doszło do zapłodnienia, konieczne jest sparowanie się dwóch dojrzałych płciowo robaków. Wtedy wymieniają się nasieniem i na zmianę pełnią rolę samca i samicy.
Taki system, w którym każdy osobnik funkcjonuje jako samiec i samica nazywamy obupłciowością. Jest to świetne rozwiązanie ewolucyjne, gdyż dzięki niemu nawet pojedyncza dżdżownica może założyć nową kolonię.
Jak dżdżownice się zapładniają?
Aby doszło do zapłodnienia, dżdżownice muszą być dojrzałe płciowo, co przypada między 60 a 90 dniem ich życia. Wtedy wydzielają specjalny śluz, który ułatwia interakcję między osobnikami.
Dwie dżdżownice owijają się ciaśniej wokół siebie na wysokości swych pasów płciowych. Dochodzi wtedy do wymiany plemników pomiędzy partnerami. W ten sposób każda dżdżownica zarówno zapładnia, jak i sama zostaje zapłodniona przez drugą.
Z jaj dżdżownic wykluwają się larwy przypominające dorosłe
Jak już wiemy z poprzednich części artykułu, z jaj złożonych przez dżdżownice po 2-3 tygodniach wylęgają się larwy. Choć na początku są białawe i bardzo małe (ok 1 mm długości), już po kilku dniach osiągają rozmiary typowe dla dorosłych osobników.
Młode dżdżownice nie przypominają więc poczwarek motyli czy muchówek, które zmieniają swój wygląd w trakcie rozwoju. Larwy dżdżownic bardzo szybko rosną i bardzo przypominają formę dorosłą, tyle że w mniejszej skali.
Dopiero w miarę wzrostu nabierają charakterystycznego dla gatunku ubarwienia. Jednak typowa segmentacja ciała i kształt są takie same jak u osobników dojrzałych płciowo.
| Długość nowo wyklutej larwy | ok. 1 mm |
| Czas osiągnięcia dojrzałości | 60 dni |
Młode dżdżownice dojrzewają i również się rozmnażają
Ekspresowe tempo wzrostu młodych dżdżownic sprawia, że już po około 2 miesiącach od wyklucia z jaja osiągają one dojrzałość płciową.
Wtedy też mogą brać czynny udział w rozmnażaniu się, zarówno poprzez krzyżowanie się z innymi osobnikami, jak i dzielenie własnego ciała.
Dlatego liczebność populacji dżdżownic może rosnąc lawinowo. Samice składające kokony w danym sezonie w kolejnym roku same będą już produkować własne jaja!
- Młode osobniki cechuje duża płodność i chęć do rozmnażania, co zapewnia wzrost liczebności populacji.
- Młode dżdżownice mogą rozmnażać się poprzez dzielenie ciała nawet 3-4 razy w sezonie.
Dzięki temu z jednej dżdżownicy w ciągu zaledwie kilku sezonów może powstać ogromna kolonia licząca nawet 1500 osobników! To fascynujące, w jakim tempie te organizmy są w stanie kolonizować środowisko.
Podsumowanie
Dżdżownice mają niezwykle ciekawe sposoby na rozmnażanie się i zwiększanie swojej populacji. Mogą to robić na dwa sposoby - dzieląc własne ciało na dwie części lub kopulując i składając zapłodnione jaja. Te metody pozwalają im kolonizować środowisko w zawrotnym tempie. Z jednej dżdżownicy w ciągu roku może powstać nawet 1500 nowych osobników!
Rozmnażanie dżdżownic opiera się więc w dużej mierze na ich zdolności do regeneracji ciała i szybkiego wzrostu młodych osobników. Dzięki temu ich populacja stale rozrasta się, a one mogą odgrywać kluczową rolę w ekosystemie, przetwarzając materię organiczną i użyźniając glebę.
